22 Kasım 2009 Pazar

Yusuf Ziya Ortaç hayatı eserleri ve kişiliği

Şâir ve yazar. İstanbul’da doğdu. S.Sâmi Bey’in oğludur. Vefa İdâdîsi’ni bitirip Dârülfünun’da yeterlik imtihanı verdi. İzmit ve İstanbul’da öğretmenlik, Ordu milletvekilliği {1946-1950) yaptı. Akbaba dergisini çıkardı, istanbul’da öldü. Zin­cirlikuyu Mezarlığı’na gömüldü.
XX’inci asır şâir ve yazarlarındandır. Kehkeşan, Türk Yur­du, Servet-i Fünun, Şâir, İnci ve Büyük Mecmua’da çıkan şiirleri ile tanındı. Akbaba ve Mer Ay dergilerindeki mizahî şiirleri ile meşhur oldu. ilk zamanlar aruz vezni ile yazdığı halde Millî Edebiyat cereyanına katılınca hece veznini tercih etti. Roman ve piyesleri de vardır. Beş Hececilerden biri­dir hece ölçüsü ile yazılmış manzum ve başarılı ilk piyesin sahibi­dir. Sağlam dili ve üslûbu vardı.
Şiir kitapları: 1. Akından Akına (1916), 2. Cenk Ufukları (1917), 3. Âşıklar Yolu (1919), 4. Yanardağ (1928), 5. Kuş Cıvıltıları (Çocuk şiirleri, 1938), 6. Bir Rüzgâr Esti (1962).

Piyesleri: 1. Binnaz (1919,1962), 2. Nâme (HHU), 3. Nikâhta Keramet (1923).

Romanları: 1. Göç (1943), 2. Üç Katlı Ev (1953).

Fıkraları: 1. Beşik (1943,1948), 2. Ocak (1943), 3. Sarı Çizmell Mehmet Ağa (1956), 4- Gün Doğma­dan (1960).

Gezi, biyografiler, hatıra: 1. Göz Ucuyla Avrupa (1958), 2. Portreler (1960), 3. Bizim Yokuş (1966), 4. İsmet İnönü (1946, 1962). [Eserlerinin tam listesi Yeni Yayınlar dergisi Hazlran-1968 sayısındadır.]

Ali Faik Ozansoy hayatı eserleri ve kişiliği

Şâir. Diyarbakır’da doğdu. Süleyman Nazif’in kardeşidir. Askerî Rüştiye ile Mekteb-i Mülkiye’yi bitirdi (1901). Çeşitli İlçelerde kaymakamlık; mutasarrıflık, valilik, İçişleri Bakanlığı’nda müsteşarlık ve Mülkiye’de öğretmenlik yaptı. Anka­ra’da öldü. Zincirlikuyu Mezarlığı’na gömüldü.
Servet-i Fünun’cuların en genç üyelerindendi. Toplulu­ğun dağılmasından sonra Fecri Âtî grubuna başkanlık etti. Tevfik Fikret ile Abdülhak Hamit Tarhan’ın tesirinde kalıp kadın, aşk ve tabiat temalarını işledi. His ve hayâle geniş yer veren şiirler yazdı.
Şiir Kitapları: 1. Fâni Teselliler (1900), 2. Mithat Paşa (1911), 3. Temâsil ( Timsaller, 1912), 4. Elhân-ı Vatan (1915). /Aruz ile yazılmış piyesleri:1 1. Payitahtın Kapısında (1918), 2. Nedim ve Lâle Devri (1950-1969). Nejat Sefercioğlu – İ.Binark, Faik Ali Bibliyografyası neşrettiler (1970).

Halit Fahri Ozansoy hayatı eserleri ve kişiliği

Şâir ve yazar. İstanbul’da doğdu. Doktor M. Fahri Paşa’nın oğludur. Galatasaray Lisesi’ni bitirdi. Yeterlik imtihanı vererek edebiyat öğretmeni oldu (1916). Muğla ve İstanbul’da Öğret­menlik yaptı, istanbul’da öldü. Zincirlikuyu Mezarlığı’na gö­müldü.
ilk şiirlerinde vezin, dil ve duyuş tarzı bakımından Fecr-i Âtî şâirlerinin tesirinde idi. Millî Edebiyat cereyanına katı­lınca aruz veznini bırakıp hece vezni ve konuşulan Türkçe‘ye döndü. Şiirlerine hüzün hakimdir. Daha çok aşk ve ölüm temalarını İşlemiştir. Beş hececilerden biridir. Piyes, roman ve hatıra türünden de kitapları vardır.

Şiir kitapları: 1. Rüya (1912), 2. Cenk Duyguları (1917), 3. Efsaneler (1919), 4. Zakkum (1920), 5. Bulutlara Yakın (1920), 6. Gülistanlar Harabeler (1922), 7. Paravan (1929), 8.. Balkon­da Saatler (1931), 9. Sulara Dalan Gözler (1936), 10. Hap Onun için (1962), 11. Sonsuz Gecelerin Ötesinde (1962).

Ro­manları: 1. Sulara Giden Köprü (1939), 2. Aşıklar Yolunun Yolcuları (1939). Piyesleri: 1. Baykuş (1916), 2. İlk Sair (1923), 3. Sönen Kandiller (1926), 4. Nedim (1932), 5. On Yılın Destanı (1933), 6. Hayalet (1936), 7. Bir Dolaptır Dönüyor (1958), 8. İki Yanda (1970). [İlk iki piyes aruz ölçüsü ile diğerleri he­ce ölçüsü ile yazılmıştır.]

Hatıraları: 1. Edebiyatçılar Geçiyor (1939, 1969, Edebiyatçılar Çevremde adı İle 1970), 2. Dârülbedâyi Devrinin Eski Günleri (1964), 3. Eski İstanbul Ramazanları.

Munis Faik Ozansoy hayatı eserleri ve kişiliği

Şâir. Midilli’de doğdu. Şâir Faik Ali’nin oğludur. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdi (1935). Devlet me­murluğuna bankacı olarak başladı. Cumhurbaşkanlığı Ge­nel Sekreterliği (1958-1960), Başbakanlık Müsteşarlığı (1965), büyükelçi rütbesi ile UNESCO Türkiye Daimî Temsil­ciliği yaptı. Paris’te öldü. İstanbul’da Zincirlikuyu Mezarlığı’na gömüldü.
Cumhuriyet dönemi şairlerindendir. Şiirleri Şarkı, Çığır, Millet, Bayrak ve Hisar dergilerinde çıktı. Denemeleri de vardır.

Şiir kitapları: 1. Büyük Mabedin Eşiğinde (1938), 2. Hayâl Ettiğim Gibi (1948), 3. Yakarış (1959), 4. Bir Daha (1959), 5. Zaman Saati (1965), 6. Yakınma (1968), 7. Kaybolan Dünyâ(1971).

Denemeleri: Düşündüğüm Gibi (1957),

Manzum Trajedi: Medea (1963, T.Saraç Fransızca’ya çevirdi, 1966)

Ömer Seyfettin hayatı eserleri ve kişiliği

Hikâye yazarı. Gönen’de doğdu. Harp Okulu’nu bitirdi. Anadolu ve Rumeli’de subay olarak çalıştı (1903-1910). As­kerlikten ayrılıp İstanbul’a yerleşti. Balkan Savaşı çıkınca tekrar orduya döndü. Yanya kuşatmasında esir düştü. 1913′te askerlikten yeniden ayrıldı. Kabataş Lisesi’nde ölünceye kadar dersler verdi. İstanbul’da öldü. Zincirlikuyu Mezarlığı’na gömüldü.
Servet-i Fünun edebiyatının anlaşılması güç olan diline karşı sâde Türkçe‘yi, halk dilini savundu. Ziya Gökalp ve Ali Canib (Yöntem) İle birlikte Millî Edebiyat’ı kurdu. Yeni Mec­mua, Şâir ve Büyük Mecmua’da, konularını günlük hayat­tan, çocukluk ve askerlik hatıralarından, efsanelerden, halk fıkralarından ve tarihten alan hikayelerle savunduğu edebi­yatın örneklerini verdi. Bâzı öykülerinde sosyal hayatın ve siyasî düşüncelerin tenkidi vardır.
Sağlığında Ashab-ı Kehfimiz (1918) Harem (1918) ve Efruz Bey (1919) kitaplarını çıkarmıştır. Ölümünden sonra Bil­gi Yayınevi on cilt halinde hikâyelerinin tamamını yayımladı (1970-1971): 1. Efruz bey, 2. Eski Kahramanlar, 3. Bomba, 4. Harem, 5. Yüksek Ökçeler, 6. Kurumuş Ağaçlar, 7. Yalnız Efe, 8. Falaka, 9. Yüzakı, 10. Aşk Dalgası, 11. Beyaz Lâle., 12. Kaşağı Tahir Alangu’nun Ömer Seyfettin kitabı (1968) yazarı en iyi ta­nıtan kitaptır. F. A. Tansel de Ömer Seyfeddin’in şiirlerini yayımladı (1972). Millî Kütüphane, Ömer Seyfeddin Bibli­yografyası bastırdı (1970).

Oğuz Özdeş hayatı eserleri ve kişiliği

Roman yazarı. Kırşehir’de doğdu. Ankara Erkek Lisesi’ni bitirdi, Gazetecilik, sekreterlik ve yazı işleri müdürlü­ğü yaptı. İstanbul’da öldü.

Özdeş çok roman yazan sanatçılardandır. Eserlerinin ko­nusunu aşk ve tarihî olaylar teşkil eder.
Bâzı romanları: 1. Aşk Istıraptır (1939), 2. Hasret (1940), 3. Gizlenen Istıraplar (1940), 4. Coşkun Gönüller (1941), 5. Memnu Meyva (1945), 6. Şafak Sökerken (1958), 7. Vatan Borcu (1959), 8. Dağ Başım Duman Almış (1960), 9. Gece­kondu Rüzgârı (1960), 10. Oğuz Han (1964), 11. Kara pençe Estergon’da (1966), 12. Karapençe’nin İntikamı (1966), 13. Karapençe Voyvoda’ya Karşı (1967), 14. Karapençe’nin Oğlu (1967), 15. Şebnem (1970), 16. Reyhan (1970), 17. Aşka Susa­yan Dudaklar (1970), 18. Herkesten Uzak (1973). Romanları­nın sayısı kırk civarındadır. Hikayeleri de vardır.

Bahaeddin Özkişi hayatı eserleri ve kişiliği

Roman ve hikaye yazarı. İstanbul’da dünyaya geldi. Sultanahmet Sanat Enstitüsü’nü bitirdi (1946). Teknik Üniversite Makine Fakültesi Teknoloji Kürsüsü’nde kaynak öğretmeni iken Öl­dü..
Bahaeddin Özkişi, cumhuriyet dönemi yazarlarındandır. Destan üs­lubu ile hikaye ve roman yazmıştır. „
Öykü kitapları: 1. Bir Çınar Vardı (1959), 2. Göç Zamanı (1975).

Romanları: 1. Köse Kadı (1974), 2. Uçtaki Adam (1975), 3. Sokakta (1975). Sokakta romanı ile 1975 Peyami Safa Roman Yarışması’nda birincilik kazandı.

Hüseyin Siret Özsever hayatı ve eserleri kişiliği

(1872-1959) Şâir. İstanbul’da doğdu. S. Mazhar Bey’in oğludur. Aksa­ray’da Taşmekteb’i ve Mülkiye İdâdîsi’ni bitirdi. Mülkiye yüksek kısmını, hastalandığı için bitiremedi. Memur oldu. Sultan II. Abdülhamid’e karşı olduğu için uzun yıllar sür­günde ve yurt dışında kaldı. 1918′den sonra İstanbul’a dön­dü. Öğretmenlik, Matbuat Umum Müdürlüğü yaptı, istan­bul’da öldü. Rumelihisarı Mezarlığı’na gömüldü.
Servet-i Fünun şairlerindendir. Tevfik Fikret’in tesirinde şiirler yazdı. Dil ve tekniğe önem verdi. Aşk, kadınlar, tabiat, gurbet, aile, özlem temalarını işleyen lirik şiirler yazdı. Son şiirlerinde, hece ölçüsü ve sâde Türkçe ile yazmayı denedi.
Şiir kitapları: 1. Leyâl-i G i rızân (1909), 2. Bağbozumu (1928), 3. Kıvılcımlı Kül (1937), 4. Kargalar (1939), 5. İki Kasi­de (1942), 6. Bir Mektubun Cevâbı (1948) [Yeni Yayınlar Mart-1960 sayısında kitaplarının tam listesi vardı

Pir Sultan Abdal hayatı eserleri ve kişiliği

Şâir. Hayatı hakkında fazla bilgi yok. Sivas’ın Banaz köy­ünde doğdu. Asıl adı Haydar. Kanunî Sultan Süleyman ile İran Şahı I. Tâhmasb zamanında yaşadı. İran şahının tahriki ile Osmanlı Devleti aleyhine olan isyana katıldığı ve Iran le­hine casusluk yaptığı gerekçesi ile Hızır Paşa tarafından Si­vas’ta asıldı.
Hece vezni ve halk Türkçe’si İle yazdığı şiirlerinde Şiî- Bâ­tınî inancını dile getirdi. Nefesleri asırlarca Alevî, Bektaşî Türk zümreleri arasında sevilerek okundu. Hayatı menkıbeleşti. Türk halk edebiyatının büyük şairlerindendir.
Pir Sultan Abdal’ın hayatı ve şiirleri hakkında çıkan başlıca ki­taplar; 1. Sadettin Nüzhet Ergun, Pir Sultan Abdal (1929), 2. Abdülbaki Gölpınarlı- P.N. Boratav, Pîr Sultan Abdal (1943), 3. Cahit öztolli, Pîr Sultan Abdal (1971).

Rabguzi hayatı eserleri kişiliği

Yazar. Hârezm bölgesinde yaşayan, asıl adı Burhanoğlu Kadı Nasır olan yazar “Rıbat-Oğuz” denilen bir yerden olduğu için Rabguzî diye tanınmıştır. Arapça’yı ve Islâmî ilmi bildiği Kısası Enbiyâ adlı eserinden anlaşılmaktadır. Müslümanlığı kabul etmiş olan Moğol Emiri Nas’rüddin Tok Boğa’nın isteği üzerine 1310′da yazılmıştır. Yazar Kur’ân-ı Kerîm’den, tefsirlerden, hadis kitaplarından faydalanarak eserini kaleme almıştır, içinde gazeller, dört­lükler, Arapça ve Türkçe ile karışık yazılmış mülemmâlar da vardır. Sâde ve açık Türkçe ile yazılmış bu mensur eser 1859′da, Kazan’dallminskiy tarafından bastırılmıştır. [Diğer çalışma ve neşriyat: J. Schinkewitsch, Rabghuzi's Syntax, Mitteilungen des Seminars für Orlentallsche Sprachen, 1926-1927 (gramer yönünden incelemedir); K. Grönbech de eserin tıpkı basımını neşretti (1948).]
 

Zirve100 Sayac